Maddi Tazminat Nedir?

Maddi tazminat nedir? sorusuna Av.İlhan ERKUL  şöyle cevap vermektedir.                    

(Av.İlhan ERKUL’un web sitesinden alıntıdır.)

Maddi Tazminat Nedir?

Maddi tazminat herhangi bir olay neticesinde mal varlığında gerçekleşen bir eksilme veya mal varlığının artmasına engel bir durum karşısında kaybedilen tutarın para olarak iadesidir. Maddi tazminat davası açabilmek için tazminat doğuran bir davranışın gerçekleşmesi ve bu kusurlu davranışın herhangi bir kurum veya kişi tarafından gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Hukuken zarar ile zarara neden olan olay arasında bir illiyet bağı olması gerekmektedir. Yani zarar bağlayıcı sebeplerle gerçekleşmiş olmalıdır. Ticari nitelikte olan tazminat davaları hariç tüm tazminat davaları asliye hukuk mahkemesine açılmaktadır.

Maddi Tazminat Davası Açmanın Şartları Nelerdir?

Maddi tazminat davası açabilmenin şartlarından biri zararın hukuka aykırı şekilde gerçekleşmiş olmasıdır. Türk borçlar kanunun 49. Maddesinde bu durum şöyle açıklanmıştır; “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”  Maddi tazminata sebep olan olaylara kısaca değinmek gerekirse; vücut bütünlüğünün ihlali, boşanma, nişan bozulması, trafik kazası, iş kazası bunlardan bazılarıdır.  Bazı durumlar içinse kusursuz sorumluluk ilkesiyle maddi tazminat talep edilebilmektedir. Devlet dairelerinde memurun yanlış işlem yapması neticesinde yaşanan zarar devlet tarafından kabul edilmekte ve zarar gören kişiye tazminatı ödenmektedir.

Tazminat Davalarının Süresi Ne Kadardır?

Maddi tazminat davalarında kusurlu bir olay neticesinde gerçekleştiği iddia edilen zarar davacı tarafından kanıtlan malı ve mahkemeye sunulmalıdır. Tazminat davalarında amaçlanan zenginleşme değil kişinin yaşadığı zarar neticesinde kayıplarını telafi etmektir. Kişinin zarardan önceki hayatına dönmesi tazminat davalarında amacıdır. Tazminat davalarında zaman aşımı iki yıldır, olay gerçekleştikten veya olayı öğrendikten sonra davaya başvurma süresi başlar.  Maddi tazminat davasında önemli olan zarar uğrayan kişi, zarara uğratan kişi ve zararın belirli olması ve delillerle, şahitlerle ispat edilmesidir.   

Tazminat Nasıl Hesaplanır ?

Maddi tazminatın hesaplanması manevi tazminata göre daha kolay ve hesaplanabilir. Maddi zarar hesaplanırken tarafların kusur oranı, malullük durumunda malullük oranı, olay neticesinde yaşanan maddi zarar ve davacının ortaya koyduğu maddi zarar gibi unsurlar değerlendirilerek belli bir tazminat belirlenir. Maddi tazminat davaları boşanma durumunda da açılabilir. Boşanma sırasında çeşitli şekilde sarsılan ve maddi kayıplara uğrayan az kusurlu taraf çok kusurlu taraftan maddi tazminat ödemesini isteyebilir. Boşanmalarda maddi tazminat isteyebilmek için; evliliğin mahkeme kararıyla sona ermiş olması gerekmektedir. Maddi tazminatı isteyen taraf kusursuz yada az kusurlu istenen taraf ise kusurlu olmalıdır. Maddi tazminat boşanma davasında yada sonradan bir davayla talep edilmiş olmalıdır. Maddi tazminat istenen tarafın tazminatı ödeyebilecek iktisadi güce sahip olması gerekmektedir. Boşanmadan sonra bir yıl içerisinde maddi tazminat davası açılabilir. Maddi tazminat Türk medeni kanunundan belirtildiği üzere toptan veya irat şeklinde ödenebilmektedir. Maddi tazminat miktarı hakimin belirlediğinin üstünde talep edilemez, tazminat kusur oranına göre belirlenir. Maddi tazminatın irat şeklinde ödenmesi taktiri ne şekilde artış yaşayacağı da mahkeme kararıyla belirlenebilir. Maddi tazminat ödenen tarafın yeniden evlenmesi halinde tazminat ödemesi sora erer, tazminat ödenen tarafın evlilik dışı fakat evliymiş gibi hayat yaşaması durumunun ispatı halinde tazminat mahkeme kararıyla kaldırılabilir. Tazminat alan yada ödeyen kişilerden birinin ölümü halinde de tazminat ödemesi sona erer. Tazminat davaları tanıkların dinlenmesi, kusurların tespit edilmesi, maddi zararın ve varsa maluliyetin tespiti gibi unsurlar değerlendirildiği için 1,5-2 yıl gibi bir süre içerisinden sonuçlanmaktadır.